Bionische dijk Wageningen

De bionische dijk is een voorstel om onze waterveiligheid anders te benaderen: 100 procent adaptief. In plaats van onze starre dijken keer op keer te verhogen en te verzwaren, gaan we uit van een integraal waterkerend dijkenlandschap, dat meebeweegt met de omgeving en meegroeit in de tijd. Een dijklandschap dat beschermt tegen het geweld van de natuur én de relatie met de schoonheid ervan herstelt.

De Grebbedijk is al in de twaalfde eeuw aangelegd langs de noordoever van de Nederrijn. De dijk beschermt Wageningen en de Gelderse Vallei tegen overstromingen, maar blokkeert ook de relatie met de rivier. Nu de waterstanden in de Rijn stijgen, is er bij hoogwater groot gevaar voor de hele regio. Reden genoeg om de logica van de Grebbedijk kritisch te bevragen. Zijn onze starre dijken wel het juiste middel in een tijd waarin het klimaat zo snel verandert? En kan een dijk meer doen dan het keren van water alleen?

Met de bionische dijk stellen we een nieuwe adaptieve dijk voor: een dijklandschap met technisch adaptieve én de biologisch adaptieve onderdelen. Het dijklandschap biedt niet alleen een hoger beschermingsniveau dan de bestaande Grebbedijk maar geeft ook ruimte aan landbouw, economie en recreatie.

We transformeren de Grebbedijk stap voor stap. De dijk groeit langzaam door het kweken en rooien van biomassa in de vorm van een wilgenbos. Aan de randen van de bionische dijk bouwen dijkkwekers buitenplaatsen en wordt er gestruind, gewandeld en gefietst. De organische binnenkant van de biodijk fermenteert en levert warm water voor de stad Wageningen.

De Grebbedijk bij Wageningen verandert stapsgewijs naar een adaptieve dijk die openstaat bij laagwater, en de druk van het water gebruikt om datzelfde water te weren op de momenten dat dat nodig is. De ‘schuifdijk’ is niet alleen adaptief omdat deze meebeweegt met de hoogte van het water, maar ook omdat de schuiven eenvoudig verlengd kunnen worden in de toekomst. Wageningen krijgt een ongekend breed panorama gekregen op de Rijn, de nieuwe plezierhaven en de uitwaarden. De stad krijgt de wereldwijde primeur van de bionische dijk en profiteert eindelijk optimaal van de mooiste ligging van Nederland: tussen de Veluwe, het Binnenveld en uiterwaarden van de Nederrijn. En nog veilig ook.